มาตราส่วนที่ดิน
การคิดมาตราส่วนที่ดินแบบไทย

มาตราส่วน ไร่ งาน ตารางวา
มาตราส่วนที่ดินที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน เวลาเราจะคำนวณที่ดินโดยส่วนใหญ่จะมีอยู่หลักๆ ที่ปรากฏอยู่บนเอกสารสิทธิที่ดิน คือ ไร่ งาน และ ตารางวา

1 ตารางวา = 4 ตารางเมตร
100 ตารางวา (400 ตารางเมตร) = 1 งาน
4 งาน( 400 ตารางวา หรือ 1,600 ตารางเมตร) = 1 ไร่

แต่อาจมีเอกสารที่ดินแบบเก่าอาจระบุหน่วยความยาวเป็นเส้นก็ได้ โดย
1 เส้น = 40 เมตร
1 วา = 2 เมตร

ดังนั้นถ้าเรารู้ขนาดพื้นที่หน่วยใดหน่วยหนึ่ง เราก็สามารถแปลงให้เป็นอีกหน่วยได้ดังนี้

1:- การแปลงค่าจาก ตารางวา เป็น ตารางเมตร (ให้คูณด้วย 4)
เช่น 100 ตารางวา = 400 ตารางเมตร ซึ่งเท่ากับ 1 งาน
หรือ 500 ตารางวา = 2,000 ตารางเมตร

2:- การแปลงค่าจาก ตารางเมตร เป็น ไร่ (ให้หารด้วย 1600)
เช่น 2,000 ตารางเมตร = 1.25 ไร่ = 1 ไร่ 1 งาน (เอาเศษที่เหลือ คือ 0.25 คูณ 4 = 1 งาน)
หรือ 3,000 ตารางเมตร = 1.875 ไร่ = 1 ไร่ 3 งาน 50 ตารางวา (เอาเศษที่เหลือ คือ 0.875 คูณ 4 = 3.50)
สรุปคือ ถ้าหารแล้วเหลือเศษ ให้เอาเศษที่เหลือ คูณด้วย 4 ได้เท่าไหร่
ตัวเลขหน้าจุดทศนิยมจะเป็น หน่วย งาน หลังจุดทศนิยมจะเป็น หน่วย ตารางวา

3:- การแปลงค่าจาก ตารางเมตร เป็น ตารางวา (ให้หารด้วย 4)
เช่น 400 ตารางเมตร = 100 ตารางวา
หรือ 1,500 ตารางเมตร = 375 ตารางวา

4:- การแปลงค่าจาก ตารางวา เป็น ไร่ (ให้หารด้วย 400)
เช่น 600 ตารางวา = 1.5 ไร่ = 1 ไร่ 2 งาน (เอาเศษที่เหลือ คือ 0.5 คูณ 4 = 2 งาน)
หรือ 950 ตารางวา = 2.375 ไร่ = 2 ไร่ 1 งาน 50 ตารางวา (เอาเศษที่เหลือคือ .375 คูณด้วย 4 = 1.50)
สรุปคือ ถ้าหารแล้วเหลือเศษ ให้เอาเศษที่เหลือ คูณด้วย 4 ได้เท่าไหร่
ตัวเลขหน้าจุดทศนิยมจะเป็น หน่วย งาน หลังจุดทศนิยมจะเป็น หน่วย ตารางวา

5:- การแปลงจากไร่ เป็น ตารางวา (ให้คูณด้วย 400)
เช่น 5 ไร่ = 2,000 ตารางวา

6:- การแปลงจากไร่ เป็นตารางเมตร (ให้คูณด้วย 1,600)
เช่น 5 ไร่ = 8,000 ตารางเมตร

ซึ่งสูตรเหล่านี้จะกลับไปกลับมาระหว่าง ไร่ งาน ตารางวา และตารางเมตร

อนึ่ง สำหรับมาตราส่วนไทยๆที่พบในเอกสารที่ดินเก่าๆ อาจจะมีหน่วย เส้น วา ศอก ซึ่งสามารถแจกแจงได้ดังนี้

1 เส้น  = 20 วา  =  40 เมตร
1 วา    = 4 ศอก =   2 เมตร
1 ศอก = 0.5 เมตร